دانستی های دارویی

قرص لیتیوم چه مکانیسمی بر روی بدن دارد ؟

لیتیوم برای تثبت کردن حالت خلقی به کار می رود اما چگونگی عملکرد این داور هنوز مشخص نشده است. از لیتیوم باری درمان اختلالاتی مانند افسردگی، شیدایی، اختلال دو قطبی و ... استفاده می شود. مصرف زیاد این دارو بسیار خطرناک می باشد و برای بدن مضر و سمی است. به همین دلیل حتما باید قبل از شروع به مصرف داروی لیتیوم، مقدار دقیق مصرف توسط درمانگر به طور دقیق مشخص شود. در چند هفته اول مصرف داروی لیتیوم باید با آزمایش خون منظم در چند هفته توسط درمانگر کنترل شود تا مطمئن شوید که مقدار مناسبی از دارو را مصرف می کنید.

لیتیوم چیست ؟

قرص لیتیوم (lithium) به منظور درمان مانیاُ، بیماری مانیک – دپرسیو، افسردگی ، رفتار های تهاجمی و دوقطبی و ... استفاده می شود. این دارو دفعات و شدت نوسانات خلقی در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی را کاهش می دهد و به فرد اجازه می کدهد که کنترل بیشتری بر روی حواس خود داشته باشد.

اختلال دوقطبی نوعی اختلال خلقی و رفتاری در افراد می شود از جمله بیماری های روانی است. برای آشنایی بیشتر با این بیماری و روش های درمان اختلال دوقطبی کلیک کنید.

اثرات جانبی مصرف داروی لیتیوم

اثرات مصرف داروی لیتیوم در کوتاه مدت اثرات نامطلوبی به صورت زیر می باشد

-احساس تشنگی

-ادرار زیاد تر از معمول

- افزایش وزن

اثراتی که در صورت مصرف نادرست داروی لیتیوم دیده می شود:

-تاری دید

-ضعف شدید ماهیچه های بدن

-اسهال

-لرزش دست

-احساس بیمار بودن

این علائم معمولا با کاهش دوز مصرف دارو بهبود می یابد.

اگر سطح لیتیوم در خون شما خیلی بالا باشد شما حالات زیر را تجربه خواهید کرد:

-استفراغ کردن

-تلو تلو خوردن

- لکنت زبان

در صورت مشاهده این علائم در خود هر چه سریعتر از یک درمانگر متخصص در این زمینه مشاوره بگیرید.

آزمانش خون در زمان مصرف لیتیوم

در هفته های ابتدایی مصرف لیتیوم، آزمایش خون به منظور اطمینان از درست بودن سطح لیتیوم در خون استفاده می گردد. تا وقتی که مصرف لیتیوم در فرد ادامه داشته باشد. آزمایش خون نیز ادامه خواهد داشت ولی تعداد دفعات آزماش خون با گذشت زمان به مرور کم می شود.

استفاده طولانی مدت از داروی لیتیوم سبب مشکلات کلیوی و غده تیرویید می گردد. هر چند ماه یک بار برای اطمینان از کار کرد صحیح کلیه و غذه تیرویید صورت آزمایش خون انجام می شود. در صورت دیدن هر گونه مشکلی در آزماش خون خود هر چه سریعتر از یک درمانگر متخصص در این زمینه مشاوره بگیرید.

تثبیت کننده های دیگر خلقی

با وجود اینکه لتیوم موثرترین داروی تثبیت کننده خلقی می باشد. اما دارو های دیگری نیز برای تثبیت خلق وجود دارد.

-سدیم والپروت یک ضد تشنج می باشد ولی هنوز ثابت نشده است که به اندازه لتیوم موثر باشد. این دارو نباید برای خانم های باردار تجویز شود. کاربامازپین تاثیر کمتری برای درمان اختلالات دو قطبی دارد اما برای بسیاری از افراد بسیار تاثیر گذار واقع می شود. تجویز دارو های ضد جنون ( مانند اولانزاپین) نیز می تواند به عنوان تثبیت کننده استفاده گردد.

مراقب های شخصی لازم در زمان مصرف داروی لیتیوم

استفاده از رژیم غذایی مناسب در زمان استفاده از دارویی لیتیوم از اهمیت زیادی برخوردار است. در ادامه مهمترین مواردی را که باید بدانید ذکر شده است :

- به مقدار زیاد و مرتب از نوشیدنی های غیر شیرین به خصوص آب استفاده نمایید.

- غذا خوردن منظم – اینکار به تعادل مایعات در بدن کم می کند.

- کاهش مصرف کافیین که در بسیاری از غذاها و نوشیدنی ها مانند چایی، قهوه و نوشابه و ... وجود دارد. این مواد با افزایش ادرار سطح لیتیوم در بدن شما را افزایش می دهند.

نکات مهم در مورد لیتیوم

در ادامه یه سری از نکات مهم برای افرادی که داروی لیتیوم را مصرف می کنند آمده است :

1- هیچ گاه کمتر یا بیشتر از مقدار تجویز شده توسط درمانگر از داروی لیتیوم مصرف نکنید. حتی اگر احساس بهبودی داشتید، به هیچ وجه مصرف خود را قطع نکیند.

2- اگر نوبت مصرف داروی لیتیوم را فراموش کردید، بلافاصله بعد از این که به یادتان افتاد دارو مصرف کنید. اگر کمتر از 6 ساعت به نوبت بعدی مصرف مانده بود، نوبت خود را فراموش کنید و بر اساس برنامه دارویی دارید مصرف خود را ادامه دهید و به هیچ وجه میزان مصرف خود را تغییر ندهید

3- در صورت وجود سابقه لوسمی این دارو نباید مصرف شود.

4- در صورت داشتن سابقه بیماری های مشکلات قلبی یا فشار خون، صرع، پارکینسونیسم، عفونت، اختلال ادراری یا مشکلات کلیوی حتما قبل از مصرف این دارو از پزشک متخصص در این ظمینه مشاوره بگیرید.

5- از علائم مسمومیت لیتیوم می توان به خواب آلودگی خفیف، کسالت، سرگیجه و عدم تعادل ، عدم هماهنگی، هیپررفلکسی، تشنج سایکوز، سنکوپ، مشکلات اداراری، نارسایی های گردش خون اشاره داشت که در صورت مصرف بیش از حد منجر به مرگ می گردد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم سریعا از یک درمانگر متخصص در این زمینه مشاوره بگیرید.

6- مصرف داروی لیتیوم مانند هر داروی دیگری دارای اختلال دارویی است و در صورت مصرف داروی های به خصوص دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی، داروهای ضد روان پریشی (کلرپرومازین، هالوپردول، مولیدون) منجر به وجود آمدن مشکلات و عوارض جانبی بسیار خطرناک در فرد می شود. حتما قبل از مصرف هر داروی دیگری همراه با لیتیوم از یک درمانگر متخصص در این زمینه مشاوره بگیرید.

7- با توجه به عوارض خواب آلودگی و سرگیجه مصرف لیتیوم توصیه می کنیم که در هنگام رانندگی یا کارهایی که نیازمند هوشیاری کامل شما هستند، در مصرف لیتیوم دقت نمایید.

8- در زمان مصرف داروی لیتیوم، حتما برای رژیم گرفتن و از دست دادن آب و نمک با پزشک خود مشورت نمایید.

9- هنگام ورزش کردن در هوای گرم باید احتیاط کنید چرا که کاهش مایعات در بدن سبب ایجاد مسمویت ناشی از مصرف داروی لیتیوم می شود.

10- در صورت تصمیم داشتن برای بار داری و یا شیر دهی ؛ حتما با پزشک خود در مورد مصرف داروی لیتیوم مشورت کنید.

11- از قطع ناگهانی دارو جدا پرهیز کنید.

از مصرف خودسرانه این دارو جدا خودداری کنید و بروشور داخل جعبه قرص را به دقت مطالعه فرمایید .

منبع :https://honarehzendegi.com/fa

#دکتر محمد عبدالهی#دکتر محمدرضا زرین‌ دست،# دکتر شاپور زارعی #دکتر احمدرضا دهپور # دکتر رضا ملک‌زاده

قرص ایمی پرامین چه عوارضی می تواند داشته باشد ؟

چهارشنبه 97/11/10 , 10:0 ص • عوارض , افسردگی , منع مصرف , • admin • نظر

موارد و مقدار مصرف:

الف) افسردگی، اضطراب، درد نوروژنیک.

بزرگسالان: ابتدا، مقدار mg/day 100-75 در مقادیر منقسم از راه خوراکی یا تزریق عضلانی مصرف می‌شود. سپس، مقدار 50-25 میلی‌گرم به مقدار قبلی افزوده می‌شود تا حداکثر به مقدار 200 میلی‌گرم برسد. در بعضی از بیماران می‌توان با مقادیر کمتر (25 میلی‌گرم از راه خوراکی) شروع و سپس به تدریج مقدار 25 میلی‌گرم یک روز در میان اضافه کرد. حداکثر مقدار مصرف mg/day 300 است. تمام مقدار تجویز شده را می‌توان به هنگام خواب مصرف کرد(تزریق عضلانی استفاده می‌شود). حداکثر مقدار مصرف برای بیماران سرپایی mg/day 200، بیماران بستری mg/day 300 ، و بیماران سالخورده mg/day 100 است. در کهنسالان از دوز 10 میلی‌گرم آغاز نموده در صورت نیاز به 30 الی 40 میلی گرم در روز افزایش داده می‌ شود. حداکثر دوز در این گروه 100 میلی‌گرم است.

ب) شب ادراری کودکان.

کودکان شش ساله و بزرگتر: از راه خوراکی، مقدار mg/day 75-25 یک ساعت قبل از خواب مصرف می‌شود.

مکانیسم اثر

اثر ضد افسردگی: به نظر می‌رسد ایمی‌پرامین اثر ضد افسردگی خود را از طریق مهار برداشت مجدد نوراپی‌نفرین و سروتونین در پایانه‌های عصبی پیش‌سیناپسی CNS اعمال می‌کند و در نتیجه موجب افزایش غلظت و فعالیت این واسطه‌های عصبی در شکاف سیناپسی می‌شود. ایمی‌پرامین اثر ضد کولینرژیک نیز دارد و در درمان شب ادراری کودکان بزرگتر از شش سال مصرف می‌شود.

تداخل دارویی:

عوارض جانبی

اعصاب مرکزی: تغییرات در EEG، سرگیجه، رخوت، هیجان غیر معمول، لرزش، ضعف، سر درد، عصبانیت، حملات تشنجی، نوروپاتی محیطی، نشانه‌های اکستراپیرامیدال، اضطراب، رؤیا‌های زنده، اغتشاش شعور (بیشتر در بیماران سالخورده)، کاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی. استروک آتاکسی.

قلبی ـ ‌عروقی: کمی فشار خون وضعیتی، تاکیکاردی، آریتمی، انفارکتوس‌میوکارد (MI)، سکته، بلوک قلبی، CHF، طپش قلب ، زیادی فشار خون، تغییرات EKG.

چشم، گوش : تاری دید، وزوز گوش، میدریاز.

دستگاه گوارش: خشکی دهان، یبوست، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، اسهال، انسداد فلجی روده، یرقان.

ادراری ـ تناسلی: احتباس ادرار، تورم بیضه، کاهش توانایی جنسی.

سایر عوارض: تعریق، حساسیت به نور، حساسیت مفرط (بثوارت پوستی، کهیر، تب دارویی، خیز). تغییر در میل جنسی ، گالاکتوره، بزرگ شدن سینه، SIADH، واکنش هایپرسنسیتیویتی.

بعد از قطع ناگهانی مصرف دارو به دنبال درمان طولانی مدت، تهوع، سر درد، یا کسالت ممکن است بروز کند که نشان دهنده اعتیاد نیست.

توجه: در صورت بروز علائم حساسیت مفرط، مانند احتباس ادرار، خشکی بیش از حد دهان، بثورات پوستی، تسکین بیش از حد، حملات تشنجی، تاکیکاردی، گلو درد، تب یا یرقان، باید مصرف دارو به تدریج قطع شود.

مسمومیت و درمان

مصرف بیش از حد ایمی‌پرامین (بخصوص با الکل) مخاطره‌آمیز است.

تظاهرات بالینی: در 12 ساعت اول بعد از مصرف بیش از حد، یک مرحله تحریکی وجود دارد که با فعالیت شدید ضد کولینرژیک (آشفتگی، تحریک‌پذیری، اغتشاش شعور، توهمات، افزایش درجه حرارت بدن، نشانه‌های پارکینسون، تشنج، احتباس ادرار، مخاط خشک، انبساط مردمک چشم، یبوست، و انسداد فلجی روده) مشخص می‌شود. به دنبال آن اثرات مضعف CNS، مانند کاهش درجه حرارت بدن، کاهش یا فقدان رفلکسها، تسکین، کمی فشار خون، سیانوز، و بی‌نظمیهای قلبی، از جمله تاکیکاردی، اختلالات هدایتی، و اثرات شبه‌ کینیدین بر روی EKG، بروز می‌کنند.

بهترین علامت شدت مصرف بیش از حد دارو پهن شدن کمپلکس QRS است که معمولاً با غلظت سرمی بیش از ng/ml 1000 بروز می‌کند. غلظت سرمی معمولاً کمک کننده نیست. اسیدوز متابولیک ممکن است به دنبال کمی فشار خون ، کمی تهویه و تشنجات بروز کند.

درمان: علامتی و حمایتی است و شامل باز نگهداشتن مجرای تنفسی، حفظ درجه حرارت بدن و تعادل آب و الکترولیت می‌شود. در صورت هوشیار بودن بیمار، واداشتن او به استفراغ و به دنبال آن شستشوی معده و تجویز ذغال فعال به بیمار ، برای جلوگیری از جذب بیشتر دارو، صورت می‌گیرد. دیالیز مؤثر نیست. حملات تشنجی را با تزریق دیازپام یا فنی ‌توئین، آریتمی را با تزریق فنی ‌توئین یا لیدوکائین و اسیدوز را با بیکربنات سدیم باید درمان کرد. باربیتوراتها به دلیل توانایی افزایش اثرات ضعف تنفسی و CNS به کار نمی‌رود.

مکانیسم اثر:

فارماکوکینتیک

جذب: از دستگاه گوارش (بعد از مصرف خوراکی ) و بافت عضلانی (بعد از تزریق عضلانی) به سرعت جذب می‌شود.

پخش: به طور گسترده در بافتهای بدن، از جمله CNS و شیر انتشار می‌یابد. حدود 90 درصد به پروتئین پیوند می‌یابد. حداکثر اثر دارو طی 2-5/0 ساعت حاصل شده و طی 5-2 روز به سطح پایدار می‌رسد. غلظت درمانی دارو در پلاسما (داروی اصلی و متابولیت آن ) بین mg/ml 300-150 است.

متابولیسم: در کبد به متابولیت فعال دزیپرامین متابولیزه می‌شود. قابل ملاحظه بودن اثر اولین عبور دارو از کبد می‌تواند اختلاف غلظت سرمی دارو را در بیمارانی که مقدار مشابهی مصرف کرده‌اند، توجیه کند.

دفع: بیشتر دارو از طریق ادرار دفع می‌شود.

موارد منع مصرف و احتیاط:

اثر بر آزمایشهای تشخیصی

ایمی‌پرامین ممکن است زمان هدایت قلبی را طولانی سازد (طولانی شدن فواصل QT و PR و مسطح شدن موج T در الکتروکاردیوگرام [EKG]). همچنین این دارو ممکن است نتایج آزمون کبدی را افزایش ، تعداد گلبولهای سفید خون را کاهش و غلظت سرمی گلوکز را کاهش یا افزایش دهد.

اطلاعات دیگر:

طبقه‌بندی فارماکولوژیک: ضد افسردگی سه حلقه ای.

طبقه‌بندی درمانی: ضد افسردگی.

طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده D

ملاحظات اختصاصی

علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامی ضد افسردگیهای سه حلقه‌ای رعایت موارد زیر نیز توصیه می‌شود:

1- ایمی‌پرامین ممکن است برای درمان شب ادراری کودکان به کار رود.

2- ایمی‌پرامین با میزان بروز بالای کمی فشار خون وضعیتی همراه است. بعد از اولین مقدار مصرف، باید فشار خون بیمار در حالت ایستاده و نشسته اندازه‌گیری‌ شود.

3- قطع مصرف دارو نباید به‌طور ناگهانی صورت گیرد، بلکه تدریجی و در طول زمان انجام شود.

4- تحمل نسبت به اثرات تسکین‌بخش دارو معمولاً چند هفته بروز می‌کند.

5- مصرف این دارو حداقل 48 ساعت قبل از اعمال جراحی قطع شود.

نکات قابل توصیه به بیمار

1- دارو را طبق دستور مصرف نمایید. از مصرف مقدار کل داروی روزانه در یک نوبت خودداری کنید. در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، از دو برابر کردن مقدار‌مصرف بعدی خودداری کنید.

2- بعداز شروع درمان، اثرات کامل دارو ممکن است تا 6-4 هفته ظاهر نشود.

3- از قطع ناگهانی مصرف دارو خودداری کنید. دیگران را در مصرف دارو سهیم نکنید ، و از مصرف فرآورده‌های حاوی الکل در طی مصرف این دارو خودداری کنید.

4- در صورت بروز دل‌آشوبه ، دارو را با غذا یا شیر مصرف نمایید.

5- خشکی دهان را می‌توان با جویدن آدامس یا شکلات‌های سخت بدون شکر‌برطرف نمود. از دندانهای خود مراقبت کنید، زیرا خشکی مداوم دهان ممکن است به افزایش بروز پوسیدگی دندان منجر شود.

6- در صورت بروز هرگونه اثرات غیر معمول یا مشکل‌آفرین، مانند اغتشاش شعور، اختلالات حرکتی، ضربان قلب، سرگیجه، غش، یا اشکال در ادرار کردن، فوراً به پزشک اطلاع دهید.

مصرف در سالمندان: از راه خوراکی، مقدار mg/day 40-30 تا حداکثر mg/day 100 توصیه می‌شود. مصرف اولیه دارو باید با مقدار کم (10 میلی‌گرم ) شروع شده و به تدریج افزایش یابد. بیماران سالخورده ممکن است در معرض خطر بیشتر عوارض قلبی قرار گیرند.

مصرف در کودکان: مصرف این دارو برای درمان افسردگی در کودکان کوچکتر از 12 سال توصیه نمی‌شود.

مصرف در شیردهی: ایمی پرامین به مقدار کم در شیر ترشح می‌شود. منافع دارو برای مادر در برابر مضرات آن برای شیرخوار باید سنجیده شود.

اشکال دارویی:

Tablet: 10, 25, 50mg

Injection: 12.5 mg/ml, 2ml