افسردگی گونه ای از بیماری های روانی به شمار می آید که می تواند علاوه بر زندگی شخص باعث ایجاد تغییرات ناخوشایندی در اطرافیان و خانواده ی او هم بشود و همین امر سبب اهمیت درمان هر چه زودتر این بیماریست. قرص نفازودون (Nefazodone) که اغلب با نام تجاری و اختصاری Serzone هم در داروخانه ها یافت می شود یک داروی فنیل پیپرازینی است که مشابهت زیادی به داروی ترازودون داشته اما بر عکس ترازودون خاصیت خواب آلودگی و رخوت زائی ندارد و در مجموع باعث اعتیاد فرد مصرف کننده (در مدت کوتاه) به آن نمی شود. ضمنا قرص نفازودون فاقد عوارض جنسی SSRI ها نیز می باشد. مهمترین مورد مصرف این دارو در درمان افسردگی اساسی است اما برخی از متخصصان بر این باورند که اثرگذاری قرص نفازودون در درمان افسردگی کمتر از SSRI ها می باشد. در ادامه به توضیح دیگر موارد مصرف قرص نفازودون و نحوه ی عملکرد آن می پردازیم.
مکانیزم اثر قرص نفازودون
قرص نفازودون جذب سریع خوراکی دارد و در ظرف 2 تا 4 ساعت به نیمه عمر خود می رسد که همین امر باعث می شود فرد مصرف کننده برای مشاهده ی تنیجه ی بهتر حداقل روزی دو بار این قرص را مصرف کند. متابولیت فعال هیدروکسی نفازودون در عرض 4 تا 5 روز حاصل می گردد و این دارو در سالمندان سوخت و سازی نصف جوانان دارد. شایان ذکر است که قرص نفازودون مهارکننده باز جذب سروتونین بوده و اثر بسیار کمی روی باز جذب NE دارد. همچنین این دارو آنتاگونیست a1 آدرنرژیک نیز بوده و با سایر گیرنده های آدرنرژیکی و کولینرژیکی، دوپامینرژیکی و سروتونینی و بنزودیازپینی تداخلی ندارد.
دیگر موارد مصرف قرص نفازودون
دیگر موارد مصرف قرص نفازودون در افسردگی های متوسط، ملانکولی، افسردگی همراه با اضطراب، اختلال پانیک، ملال قبل از قاعدگی (سندروم پیش از قاعدگی) و دردهای مزمن، اختلال خواب، خر و پف و دردهای نوروپاتیک می باشد. قرص نفازودون در مطالعات کوتاه مدت (9 تا 8 هفته) و مطالعات نگاه دارنده (تا 6 هفته) به طور مستقیم با مهارکننده های انتخابی باز جذب سروتونین (SSRIs) مقایسه شدند که نتیجه ی این مطالعات نشان داد که نفازودون (523=N) با (فلوکستین، سرترالین و پاروکستین) در درمان افسردگی متوسط تا شدید اثری یکسان نشان داده اند. اما نیم رخ عوارض جانبی آنها متفاوت و به نفع قرص نفازودون بوده است به ویژه در حیطه عوارض خواب، افزایش وزن و اختلال عملکرد جنسی. همچنین شواهد قابل توجهی مبنی بر کارایی قرص نفازودون در درمان زیر گونه های مختلفی از افسردگی وجود دارد. در یک مطالعه کنترل شده بین قرص های دارونما و قرص نفازودون روی 120 بیمار بستری در بیمارستان که مبتلا به افسردگی شدید بودند نشان داده شده است: در این مطالعه ی شش هفته ای بیماران درمان شده با نفازودون در مقایسه با دارونماها از بهبودی چشمگیری برخوردار شدند.
عوارض جانبی قرص نفازودون
بررسی های بالینی قرص نفازودون قبل از ورود به بازار بر روی تقریبا 3000 بیمار نشان داده اند که بروز عوارض با قرص نفازودون نسبتا کم است و فقط 16 درصد بیماران دارو را به دلیل عوارض جانبی آن قطع کردند. شایع ترین عوارضی که بیش از دارونماها بودند شامل: خواب آلودگی (25 درصد در مقابل 14 درصد)، خشکی دهان (25 درصد در مقابل 13 درصد)، تهوع (22 درصد در مقابل 12 درصد)، سیاهی رفتن چشم (17 درصد در مقابل 5 درصد)، یبوست (4 درصد در مقابل 8 درصد)، بی حالی (11 درصد در مقابل 5 درصد)، تاری دید (9 درصد در مقابل 3 درصد)، دیدن نقاط و خطوط در میدان بینایی (7 درصد در مقابل 1 درصد) بود. بروز عوارض جانبی معمولا با افزایش دوز بیشتر می شوند. شایع ترین دلیل قطع قرص نفازودون تهوع، سیاهی رفتن چشم، بی حالی، و بی قراری می باشد. این دارو اثرات خفیفی بر خواب REM دارد که مرحله یک خواب را کاهش می دهد و کفایت خواب را زیاد می کند. این اثرات در بیماران افسرده و هم چنین افراد سالم گزارش شده است. در مقایسه با فلوکستین، قرص نفازودون بهبودی بیشتری در ساختار خواب چه به صورت عینی و چه به صورت ذهنی ایجاد می نماید.
نکات مهم در خصوص قرص نفازودون
قرص نفازودون
√ قرص های نفازودون در دوزهای 50، 100، 200، 250 میلی گرمی موجود است که توسط شرکت Bristol و Squibb در کشور وارد می گردد. شرکت های دارویی اعتقاد دارند که این قرص از داروهای مؤثر در درمان کاهش لیبیدو (شهوت) در بیماران افسرده است و یکی از موارد درمان اختلالات عملکردی جنسی ناشی از افسردگی نیز می باشد.
√ نفازودون و ترازودون در بین ضد افسردگی ها از نظر این که خواب REW را افزایش داده و تداوم خواب را بهبود می بخشند، بی نظیرند.
√ در مصرف توأمان قرص نفازودون با MAOI ها، تریازولام، آلپرازولام و ترفنادین باید فوق العاده احتیاط نمود و حدالامکان از مصرف این داروها همراه هم پرهیز کرد
√ ماکزیمم دوز مصرف نفازودون 400 میلی گرم در روز می باشد.
√ به خاطر افت قابل ملاحظه در فشارخون در افراد قلبی و عروقی و سکته های مغزی باید با ملاحظه مصرف شود.
√ این دارو ممکن است به جنین آسیب بزند برای همین بهتر است زنان باردار قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنند.
√ این قرص در شیر مادر ترشح می شود و ممکن است باعث رخوت در نوزاد شیرخواره شود.
دارو بدون تجویز پزشک استفاده نکنید و بروشور داخل جعبه دارو را به دقت مطالعه کنید .
منبع :https://asanteb.com/92387
#دکتر محمد عبدالهی#دکتر محمدرضا زرین دست،# دکتر شاپور زارعی #دکتر احمدرضا دهپور # دکتر رضا ملک‌زاده
