نیتروگلیسرین NITROGLYCERIN دارویی با رده درمانی گشادکننده عروقی بوده و نیز نام یک ماده منفجره می‌باشد
قرص های زیرزبانی نیتروگلیسرین(Nitroglycerin) که در بیشتراوقات فقط “زیرزبانی” یا TNG خوانده می شوند از جمله داروهایی هستند که بیماران قلبی با آن آشنایی زیادی دارند.
مورد اصلی مصرف این دارو درد قفسه صدری، نارسایی احتقانی قلب و درمان سکته حاد قلبی است.
این قرص فقط باید توسط کسانی مصرف شود که پزشک مصرف این دارو را برای آن ها بی خطر تشخیص داده است. در این صورت این افراد می توانند هنگام درد قفسه ی سینه قلبی یا سکته قلبی تا 3 عدد از این قرص ها را به فاصله 5 دقیقه مصرف کنند تا به اورژانس منتقل شوند.
مصرف این دارو در افرادی که به آن حساسیت دارند، همچنین به کم خونی شدید مبتلا هستند و برخی مشکلات قلبی ممنوع است.
نیتروگلیسیرین زیر زبانی و اسپری نیتروگلیسرین برای درمان حملات درد قلبی شدید مورد استفاده قرار می گیرد. نیتروگلیسیرین ترانس درمال ، پماد نیتروگلیسرین و کپسول به اندازه کافی سریع برای حملات حاد آنژین عمل نمی کنند.
نیتروگلیسیرین همچنین به صورت داخل وریدی برای درمان نارسایی احتقانی قلب در ارتباط با حمله قلبی و فشار خون بالا در حین عمل قلب باز استفاده می شود.
اطلاعات دارویی
نیتروگلیسرین در آنژین صدری تجویز می‌شود. این دارو در سه مورد کاربرد دارد:
(1) تخفیف یک آنژین صدری با مصرف دارو و پس از شروع درد
(2) جلوگیری از حمله قلبی با مصرف دارو و درست پیش از بروز حمله
(3) کاهش تعداد حملات با مصرف دائمی و منظم دارو. قرص‌های زیر زبانی نیتروگلیسرین، قرص‌هایی که در دهان بین لب یا گونه و لثه‌های فوقانی گذاشته می‌شوند، یا افشانه آئروسل که در زیر زبان زده می‌شود، همگی حملات آنژینی را تخفیف داده یا از آنها جلوگیری می‌کنند.
این دارو از طریق گشاد نمودن عروق کرونر قلب عمل می‌کند؛ به همین علت آن را یک داروی ضد آنژین می‌نامند.
این دارو یک داروی سریع الاثر است که به سرعت باعث گشاد شدن عروق کرونر قلب و در نتیجه افزایش جریان خون در این عروق می شود و باعث افزایش جریان خون از طریق عروق جانبی به نقاط کم خون می شود. همچنین فشار پایان دیاستولی بطن چپ و حجم پایان دیاستولی بطن چپ (پیش بار) را کاهش می دهد.
علاوه بر آن مصرف اکسیژن ماهیچه ی قلب را کاهش می دهد و در مجموع سعی می کند از نیاز اکسیژنی قلب بکاهد و در عین حال اکسیژن لازم را به قلب برساند تا بافت قلب دچار آسیب نشود. به این ترتیب درد قلبی کاهش می یابد، برون ده قلب زیاد می شود و فشارخون پایین می آید.
مکانیسم دارویی و موارد مصرف نیتروگلیسیرین
قرص زیر زبانی نیتروکاردین برای جلوگیری از درد قفسه سینه (آنژین) در افراد مبتلا به بیماری قلبی خاص (بیماری عروق کرونر) مورد استفاده قرار می گیرد. نیتروگلیسیرین متعلق به یک کلاس از داروهاست که با عنوان نیتراتها شناخته می شوند. آنژین زمانی رخ می دهد که عضله قلب خون را به اندازه کافی دریافت نمی کند. عمل این این دارو به واسطه آرامش بخشی و گسترش عروق خونی است تا خون بتواند به راحتی در قلب جریان بیابد. البته این دارو درد قفسه سینه را به یک باره کاهش نخواهد داد.
سردرد همراه با مصرف این کپسول به مرور برطرف می شود. در صورت صلاحدید پزشک می توانید از آسپیرین یا استامینوفن برای برطرف شدن سردرد استفاده کنید.
آنژین صدری و یا درد قلبی به علت جریان ناکافی خون (و اکسیژن) به عضله قلب است. اعتقاد بر این است که همه نیتراتها، از جمله نیتروگلیسیرین اثرات خود را با گشاد کردن یا انبساط سرخرگ ها و سیاهرگ ها در سراسر بدن انجام می دهند. در بیماران مبتلا به آنژین، نیتروگلیسیرین ترجیحا عروق خونی را متسع می کند. این کار خون را به نقاطی از قلب عرضه می کند که در آن جریان خون و اکسیژن ناکافی است. در نتیجه اکسیژن به عضله قلب منتقل می شود.
علاوه بر این، خون در بدن میان رگ های گشاد توزیع می شود و مقدار خون بازگشتی به قلب که نیاز به پمپاژ دارد را کاهش می دهد. بنابراین، قلب کار کمتری انجام داده و نیاز به خون و اکسیژن کمتری دارد. اتساع عروقی همچنین فشار در شریان ها را در برابر آنچه که قلب باید پمپاژ کند، کاهش می دهد. در نتیجه، کار قلب کمتر از قبل می شود و نیاز به خون و اکسیژن کمتری خواهد داشت.
میزان و روش مصرف صحیح داروی نیتروگلیسیرین
مقدار دوز داروی نیتروگلیسیرین ممکن است با فرآورده های سایر کارخانجات سازنده ی این دارو تفاوت داشته باشد؛ لذا در خصوص مصرف آن باید به دستورات کارخانه سازنده دارو به دقت توجه شود.
دوزهای مصرفی برای نیتروگلیسرین شامل موارد زیر است:
قرص: 0/3، 0/4، 0/6 میلی گرم
کپسول: 2?6 ، 6?4، 2?5، 6?5 میلی گرم؛
اسپری: 0/4 میلی گرم
پدهای چسبنده: 0/1، 0/2، 0/3، 0/4، 0/6، 0/8 میلی گرم
پماد: 2?
محلول تزریقی: 25، 50، 100 میلی گرم / 250 میلی لیتر
دوز قابل تزریق: 1 و 5 میلی گرم / میلی لیتر
برای درمان حملات حاد آنژین صدری یا برای پیشگیری از حملات حاد، مجاز به مصرف یک قرص زیر زبانی یا بین گونه و لثه و یا یک اسپری می باشید. نیتروگلیسیرین زیر زبانی و اسپری به سرعت از طریق بزاق دهان جذب می شوند و اثرات فوری دارند. ممکن است که نیاز باشد هر 5 دقیقه تکرار شود.
اگر درد قلبی پس از 3 دوز کامل بهبود نیابد، بیمار باید به بیمارستان منتقل گردیده و یا باید با پزشک تماس گرفته شود. اگر اسپری زبانی استفاده شود. بطری اسپری قبل از استفاده نباید تکان داده شود. نحوه مصرف به این صورت است که آن را بر روی زبان و یا زیر زبان اسپری نموده و پس از آن دهان بسته می شود.
برای پیشگیری از آنژین صدری، پماد ممکن است با استفاده از برنامه های مخصوص اندازه گیری دوز استفاده شود. پماد معمولا هر 6-4 ساعت استفاده می شود. مقدار مناسب از پماد بدین صورت است که یک لایه نازک از پماد را بر روی کاغذ قرار داده و سپس از کاغذ برای پخش کردن این پماد بر روی یک منطقه غیر مودار پوست استفاده می کنند. نباید اجازه داده شود که پماد نیتروگلیسیرین در تماس با دست قرار بگیرد؛ چرا که می تواند جذب آن شود.
پدهای چسبنده برای پیشگیری از درد قلبی استفاده می شوند و بعد از 12 ساعت از روی پوست برداشته می شوند. معمولا هر پد باید بیش از 12 ساعت استفاده شود؛ چرا که اثر بخشی نیتروگلیسیرین در کمتر از این زمان کاهش می یابد.
در مورد مصرف شکل موضعی داروی نیتروگلیسرین باید گفت: موضعی که پماد بر آن مالیده می شود باید قسمت بی موی روی سینه، جلوی ران یا هر قسمتی از پوست که تمیز و خشک است، باشد.
اما معمولا مصرف پماد بر روی سینه ترجیح داده می شود؛ چرا که بیمار با به کار بردن دارو بر روی ناحیه ای که درد از آن جا منشا گرفته است به طور روانی نیز از اثر دارو بهره مند می گردد.
هنگام استفاده از پماد نیتروگلیسیرین، پیش از مصرف، پوست باید تمیز شود. در هر بار مصرف، پماد باید بر روی سطح بدون مو مالیده شده و گسترده شود. پس از گسترده شدن، دارو را نباید روی پوست ماساژ داد.
عوارض جانبی مصرف نیتروگلیسیرین
تاری دید، خشکی دهان، سردرد شدید، یا بثورات جلدی. علایم مسمومیت در اثر مصرف بیش از حد نیتروگلیسرین عبارتند از: کبودی لب‌ها، بستر ناخن‌ها، و کف دست‌ها؛ سرگیجه شدید؛ احساس فشار در سر؛ مشکل در تنفس؛ خستگی شدید؛ ضربان قلب تند؛ تب؛ و تشنج. برخی از مصرف کنندگان نیتروگلیسرین همچنین ممکن است دچار سردرد خفیف، برافروختگی صورت و گردن و تهوع شوند. با استفاده مداوم از دارو، سردرد معمولاً طی چند روز یا هفته رفع خواهد شد. این سردردها را می‌توان با مسکن‌های معمولی تسکین داد.
پزشکتان ممکن است برای درمان سردرد مسکن هایی مانند: آسپرین ، استامینوفن (تیلنول و غیره) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین، Nuprin، و غیره) را به شما توصیه نماید. اگر سردرد ادامه یا شدت یابد، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. برای کاهش خطر ابتلا به سرگیجه و سبکی سر، به آرامی در هنگام برخاستن از حالت نشسته به ایستاده یا دراز کشیده تغییر موقعیت دهید.
تداخلات دارویی نیتروگلیسیرین
آوانافیل (درمان کننده اختلالات نعوظ)، ســیلدنافیل، تادالافیل و واردنافیل ، آلتپلاز ، آســپرین، دی هیدرو ارگوتامین ، اســتیل سیستئین/، آتنولول، کارتــرول، متوپرولول، پروپرانولول و تیمولول ، آمیلودیپین، بروموکریپتین، هپاریــندیلتیــازم، فدیپین، وراپامیــل
مصرف داروی نیتروگلیسیرین در دوران بارداری و شیردهی
رده بندی بارداری: گروه C
بهتر اســت این دارو در دوران بارداری تجویز نشود.
در دوران شیردهی ، پزشک معالج باید بعد از مقایسه اثرات مثبت و منفی مصرف دارو در این گروه، به تجویز نیتروگلیسیرین اقدام کند.
منبع :https://baelm.net/91690-uses-and-side-effects-of-nitroglycerin-tablet.html
#دکتر محمد عبدالهی#دکتر محمدرضا زرین دست،# دکتر شاپور زارعی #دکتر احمدرضا دهپور # دکتر رضا ملک‌زاده
